Rodzaje diet - które są najbezpieczniejsze?

Zdrowa, zbilansowana dieta to podstawa do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Diety można klasyfikować na różne sposoby. Sprawdź, jakie są ich najpopularniejsze rodzaje i zobacz, które są bezpieczne, a o których lepiej zapomnieć. Jaką dietę wybrać?

Diety eliminacyjne

To te, które – zgodnie z nazwą – wykluczają jeden lub więcej składników pokarmowych. Dobrym przykładem jest tu dieta bezglutenowa, której najważniejszą zasadą jest niespożywanie pokarmów zawierających gluten. Czy jest to jednak zdrowa dieta odchudzająca?

Tego typu plany żywieniowe są zalecane zazwyczaj osobom zmagającym się z celiakią, alergią lub nietolerancją pokarmową na gluten, jednak niekoniecznie prowadzą do zrzucenia zbędnych kilogramów, a co najważniejsze – w organizmie zdrowej osoby mogą wywołać deficyt m.in. błonnika, niezbędnych witamin czy mikroelementów. Tak dzieje się np. w przypadku diet niskowęglowodanowych.

Diety monoskładnikowe

Słyszy się często o tzw. dietach oczyszczających, które polegają na jedzeniu tylko jednego typu pokarmów przez krótki czas (najczęściej kilka dni, czasem nawet do tygodnia). Przykład? Słynna dieta kapuściana. Czy jest to zdrowa dieta? Niekoniecznie, ponieważ nawet w krótkiej perspektywie czasowej, może doprowadzić do poważnych niedoborów składników odżywczych. Talerz zdrowego żywienia wskazuje na konieczność prowadzenia zróżnicowanej diety, bogatej w składniki odżywcze ze wszystkich grup¹.

Diety białkowe

Ze słynną dietą Dukana na czele. Polegają na zwiększeniu ilości przyjmowanego przez organizm białka, a przy tym – na niemal zupełnej eliminacji węglowodanów prostych.

Rzeczywiście, diety białkowe prowadzą do szybkiego zrzucenia nadmiernej masy ciała. Niemniej jednak – podobnie jak wszystkie inne diety eliminacyjne, nie jest to całkowicie bezpieczna dieta – może prowadzić również do zaburzenia równowagi organizmu. Diety białkowe są więc ryzykowne.

Diety wysokotłuszczowe

Dieta Atkinsa i dieta Kwaśniewskiego – zaliczane do grona wysokotłuszczowych – są znane od lat. Ostatnio stały się znowu popularne za sprawą tzw. diety keto.

W tych programach żywieniowych kluczowe jest przyjmowanie dużych ilości tłuszczu (nawet 80% energii pochodzi właśnie z nich), co ma doprowadzić do tzw. ketozy, a w efekcie do utraty masy ciała.

Diety rozdzielne

Ich filozofia opiera się na niełączeniu ze sobą poszczególnych grup składników odżywczych – tj. białek z węglowodanami w ramach jednego posiłku. Jeśli dieta jest odpowiednio urozmaicona, a osoba, która ją stosuje, spożywa wszystkie niezbędne jej składniki odżywcze – może być pełnowartościowa. Czy jednak rzeczywiście wpływa na odchudzanie? To kwestia dyskusyjna.

Diety niskoenergetyczne

Aby pozbyć się nadprogramowych kilogramów, musisz dostarczyć swojemu organizmowi mniej energii niż jest mu potrzebne. Ujemny bilans energetyczny sprawi, że krok po kroku Twoje ciało zacznie spalać tkankę tłuszczową. Dlatego większość dietetyków stawia na programy żywieniowe, które ograniczają ilość spożywanych kalorii, ale jednocześnie zawierają składniki ze wszystkich grup pokarmowych.

To najlepsza gwarancja, że Twój organizm nadal otrzymuje wszystkie niezbędne mu do prawidłowej pracy substancje odżywcze. W trakcie diety warto stosować także dodatkową suplementację.

Zdrowe odżywianie – co jeść?

Pamiętaj, że na pytanie, jaka dieta jest dobra odchudzająca i utrzymanie BMI w normie nie istnieje jedna, uniwersalna odpowiedź. Nie istnieje więc dieta idealna dla każdego. Aby dobrać plan żywieniowy, który z jednej strony pozwoli Ci zrealizować Twoje cele (np. schudnąć czy zapewnić organizmowi odpowiednią dawkę energii przy dużym wysiłku fizycznym), a z drugiej – zapewni odpowiedni bilans składników odżywczych – warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, który może doradzić zdrowe diety odchudzające.

Warto jednak pamiętać, że Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej zaleca, aby na talerzu znalazły się różnorodne produkty, bogate w witaminy i składniki mineralne². Na opracowanym w 2020 roku Talerzu zdrowego żywienia znajduje się ½ warzyw i owoców, ¼ protein i zdrowych tłuszczów oraz ¼ produktów zbożowych z pełnego ziarna. Dobrym przykładem zdrowego sposobu odżywiania jest dieta śródziemnomorska, uważana obecnie za najlepszą i najzdrowszą dla współczesnego człowieka³.

Źródła:

1. Artykuł opracowany m.in. na podstawie: Reguła J., Charakterystyka i ocena wybranych diet alternatywnych[w:] Wybrane problemy kliniczne, [online:] https://journals.viamedica.pl/forum_zaburzen_metabolicznych/article/download/36146/26084
2. https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/talerz-zdrowego-zywienia/
3. https://health.usnews.com/best-diet/best-diets-overall