Jakie badania w ciąży wykonać? W 1, 2 i 3 trymestrze

Z tego artykułu dowiesz się:

• jakie badania w ciąży wykonuje się w 1., 2. i 3. trymestrze,
• czym są badania prenatalne,
• jak przebiega badanie krzywej cukrowej i badanie GBS,
• jakie znaczenie ma badanie HBsAg i KTG,
• kiedy wykonać badanie glukozy w ciąży i badanie krwi.

Jakie badania wykonać w ciąży? W pierwszym trymestrze przeważa diagnostyka ogólna i prenatalna. W drugim kluczowe jest USG połówkowe i test obciążenia glukozą. W trzecim monitoruje się przygotowanie do porodu, wykonując m.in. badanie GBS, KTG i testy zakaźne. Każde z tych badań pełni ważną funkcję w ocenie stanu matki i dziecka.

W artykule zawarto ogólne informacje dotyczące badań przeprowadzanych w ciąży, jednak o zakresie badań zawsze decyduje lekarz prowadzący. Warto pamiętać, że mogą być także potrzebne dodatkowe badania, zlecone przed specjalistę.

Jakie badania wykonuje się w 1. trymestrze?

Już na pierwszej wizycie lekarz zleca:

• morfologię,
• grupę krwi,
• badanie moczu,
• poziom glukozy,
• odczyn kiłowy (VDRL), HIV, HCV^[1],
• oznaczenie przeciwciał odpornościowych,
• przeciwciała różyczki (IgG).

Jeśli kobieta ma grupę Rh ujemną, oznacza się również obecność przeciwciał.

Pomiędzy 11. a 14. tygodniem wykonywane jest tzw. USG genetyczne, które pozwala ocenić ryzyko wad chromosomalnych. Może mu towarzyszyć test PAPP-A – nieinwazyjne badanie prenatalne o dużej wartości przesiewowej.

Jakie badania są zalecane w 2. trymestrze?

W drugim trymestrze koncentrujemy się na strukturze rozwijającego się płodu. Między 18. a 22. tygodniem wykonywane jest USG połówkowe – jedno z najważniejszych badań całej ciąży. Pozwala ocenić rozwój narządów wewnętrznych dziecka i wykryć ewentualne wady.

W tym okresie ponawia się też morfologię i badanie moczu. Kluczowym testem jest badanie krzywej cukrowej, które przeprowadza się zazwyczaj między 24. a 28. tygodniem^[2]. Wymaga ono wypicia roztworu glukozy i trzykrotnego pomiaru poziomu cukru we krwi. To standardowy test przesiewowy, aby wykryć bezobjawową cukrzycę ciążową.

Jakie badania wykonuje się w 3. trymestrze?

W trzecim trymestrze przygotowujemy się już do porodu. Około 28.–32. tygodnia lekarz może zlecić trzecie badanie USG, które ocenia pozycję dziecka, ilość wód płodowych i stan łożyska.

Między 35. a 37. tygodniem wykonuje się badanie GBS^[3] – wymaz z pochwy i odbytu, który wykrywa obecność paciorkowców grupy B. Jeśli wynik jest dodatni, podczas porodu stosuje się profilaktykę antybiotykową. W tym czasie oznacza się także HBsAg, aby wykluczyć nosicielstwo wirusa zapalenia wątroby typu B.

Q&A – odpowiedzi na najważniejsze pytania

1. Kiedy wykonuje się badania prenatalne?

Pierwsze badanie prenatalne (USG i PAPP-A) wykonuje się między 11. a 14. tygodniem ciąży. Drugie – połówkowe USG – w 2. trymestrze, zazwyczaj między 18. a 22. tygodniem. 

2. Na czym polega badanie krzywej cukrowej w ciąży?

Po wypiciu roztworu glukozy mierzy się poziom cukru we krwi trzykrotnie. Badanie pozwala wykryć cukrzycę ciążową, która często przebiega bezobjawowo.

3. Dlaczego badanie GBS jest ważne?

Paciorkowiec grupy B może zostać przekazany dziecku podczas porodu. Dodatni wynik oznacza konieczność podania antybiotyku profilaktycznego w trakcie porodu naturalnego.

Przypisy:

^[1] Ministerstwo Zdrowia. Świadczenia profilaktyczne i działania w zakresie promocji zdrowia – Program badań w ciąży. Warszawa: Ministerstwo Zdrowia; 2022. https://www.gov.pl/attachment/517feeed-0c09-4bf0-879e-1bb06983679a

^[2] Rani PR, Begum J. Screening and diagnosis of gestational diabetes mellitus, where do we stand. J Clin Diagn Res. 2016 Apr;10(4):QE01–QE04. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27190902/

^[3] Verani JR, McGee L, Schrag SJ. Prevention of perinatal group B streptococcal disease – revised guidelines from CDC, 2010. MMWR Recomm Rep. 2010 Nov 19;59(RR-10):1–36. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21088663/